Bebeklerde beslenme ve anne sütünün faydaları
Dünyaya gelen her canlı bebek, yaşamak için beslenmek zorundadır. Anne karnında iken, göbek kordonu ile anneden gerekli besinleri alan bebek, doğumu takiben, göbek kordonunun kesilmesi ile ağız yolu ile besinlerini almak zorundadır.
Bebeklik dönemi dediğimiz ilk iki yıl içinde beslenmede en önemli gıda anne sütüdür. Bu dönemdeki beslenme,diğer çocukluk çağındaki dönemlerinden farklıdır.
Soru: Doğumu takiben bebek ne zaman beslenmeye başlamalıdır ?
Bebek,normal doğmuş ise,doğumu izleyen ilk yarım saat içinde,mümkünse çıplak bir şekilde anne vücuduna temas etmeli ve anne memesine tutulmalıdır. ( Bu işlem sezaryenla doğumlarda1-2 saat gibi biraz daha geç olabilir.) Böylece; anne ile bebek arasında psikolojik bir bağlantı kurulmuş olmakta ,bebek tarafından anne meme başlarının uyarılması ile prolaktin ( süt salgılayan hormon ) salgılanmaya başlamış olur.
Soru: Bebekler,ne kadar sıklıkla –kaç saat aralıklarla beslenmelidir ?
İlk kez bebek sahibi olan annenin sütü 24 saat içinde tam olarak gelmeyerek, 2.güne kadar uzayabilir. Ancak yine de anne bebeğini emzirmek için gayret sarfetmelidir. İlk günlerdeki süt koyudur. Kolostrum denilen bu sütün miktarı azdır ancak bebeğin beslenmesinde ,bağışıklık sisteminde mikroplara karşı korumada oldukça faydalıdır.
İlk günlerde anne bebeğine alışana kadar 1-2 saatte bir hatta neredeyse her ağladıkça emzirmelidir. Anne bebeğinin ne zaman acıktığını ilk birkaç ay içinde öğrenir ve emzirme aralıklarını 2-3 saatte bir
( küçük prematüre bebeklerde daha sık )olarak ayarlar. İyice beslenen bir bebek özellikle geceleri 4-5 saat hiç uyumadan uyuyabilir. Uyandırıp beslenmeye gerek yoktur . Bebek acıkınca ağlar ve anneyi uyandırır. Anne tecrübe kazandıkça bebeğinin ne zaman acıktığını,ne zaman emeceğini hisseder.
Soru: Anne sütünün yeterli olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Bebek 2 aylık olana kadar günde 8-12 defa besleniyorsa,emme sırasında yutma hareketlerin i sık sık yapıyorsa,yeterli miktarda idrar çıkarıyor,bezini ıslatıyorsa,günde 5-6 kez normal kıvamda kaka yapıyorsa,günde 20-30 gr (ayda en az 600-900 gr ) kilo alıyorsa,Anne memelerinin emzirme öncesi dolgun,emme bitince boşalıyorsa,anne sütü yeterli oluyor demektir.
Soru: Anne sütü ile beslenme süresi ne olmalıdır?
Dünya Sağlık Teşkilatı ve dinimizce de iki yıla kadar anne sütü verilebilir Tabi ki bu sürede annenin bebeğini emzirmek için zamanı uygun olmalı,sütü yeterli olmalı,bebeğin gelişimi her yönü ile sağlıklı olmalıdır.
Soru: Anne sütünün bol olması için nelere dikkat etmeli?
Anne bebeğini sık sık emzirmeli,günde en az 2-3 lt.su başta olmak üzere ,meyve suları,ıhlamur,ayran,çorba gibi sıvı gıdalar almalı,stresten ve gaz yapıcı gıdalardan uzak durmalıdır.
Soru: Anne sütü ile beslenmenin faydaları nelerdir?
İlk 6 ay boyunca sadece anne sütü ile beslenen bebekler,tüm besin ve sıvı ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Anne sütü bebeği enfeksiyonlara karşı korur,bebeğin bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.İshal –kabızlık ve diş çürümeleri daha az görülür.Beyin gelişimi daha iyidir,anne sütü ile baslenen bebekler daha zeki olurlar. Bebeğin boy ve kilo gelişimi daha iyidir.Anne sütü alan bebekler,alerjik hastalıklara karşı da korunur. Ani bebek ölüm oranları daha düşüktür. Anne sütü ekonomiktir,ucuzdur, hatta parasızdır, temizdir. Hazırdır ve ısısı uygundur . İçindeki demirin emilimi daha fazladır. Emziren annelerde meme ve rahim kanserleri daha az görülür. Emzirme süresince anne gebelikten korunur. Anne ile bebek arasında ruhsal bağlantı daha kuvvetlidir.
Soru: Bebeklere ek gıda verilebilir mi ?
Eğer bebek boy ve kilo olarak normal gelişimini sürdürebiliyorsa,anne bebeğini emzirmek istiyorsa,annenin sütü yeteri kadar varsa,emzirmek için bir engel yoksa,6.aya kadar ek gıda vermeye gerek yoktur. Ancak;anne sütü azalmış hatta yoksa,ailenin ekonomik gücü hazır mamaları almaya yeterli değilse,çocuk gelişemiyorsa ek gıdalara erken başlanabilir.
Soru: Ek gıdalara ne zaman başlanabilir ?
Bebek ; 15-20 günlük olunca meyve suları,2 aylık olunca muhallebi-yoğurt,3.ayın sonunda kahvaltı (süt-bisküvi-reçel-pekmez-peynir sonra yumurta ) 4.ayın sonunda çorbalar (sebze-mercimek-yoğurt-tarhana ) 5.ayın sonunda sulu ev yemekleri,6.ayda köfte –makarna-balık gibi ek gıdalar verilebilir.
Ancak bu ek gıdalara sırasına göre; bebek sevdiği oranda,azar azar başlamalı,önce tadımlık,sonra doyumluk(günler içinde ) olmalıdır. 8.ay sonunda bebek ailesi ile birlikte sofraya oturup,acılı-ekşili –baharatlı-tuzlu olmamak kaydıyla ailenin yediği yemeklerden yemeye başlayabilir.
Eğer bebeğe hazır süt verilmek isteniyorsa(anne sütü yoksa ilk bir aylık dönemde yarı yarıya,2-3 aylarda ise,(2 süt+1 su ) olacak şekilde sulandırılmalı,4 aydan sonra süt sulandırılmadan verilmelidir.
Çalışan ve işi icabı bebeğini emziremediği saatlerde,anne sütü önceden sağılarak,buzdolabında dondurulmadan 24 saat hatta 48 saat bekletilip,gerektiğinde ısıtıp bebeğe verilebilir.
Soru: Anne sütünün verilemediği durumlar nelerdir?
Anne ağır kalp,akciğer,karaciğer ,böbrek kanser hastası ise ve ilaç alıyorsa,
Anne,epilepsi (sara ) hastası ise ve ilaç alıyorsa,
Anne psikoz ve depresyonda ise,memesinde belirgin iltihap varsa,bebeğe anne sütü vermek uygun değildir.
ÖZEL KARADENİZ HASTANESİ
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Uzm.Dr.Adnan ASLAN
